Doğum koçu (doula) kimdir?
Mart 2010
Doğum Koçu lafını aslında hiç sevmiyorum. Yurtdışında doula olarak bilinen kavram Türkçe’ye bir şekilde doğum koçu olarak çevrildi ve yavaş yavaş tanınmaya başladı. ‘Doula’ eski Yunanca’da ‘hizmet eden kadın’ anlamına geliyor. Aslında daha vakit erkenken, bu lafa fazla alışılmadan yerine doğum yardımcısı veya doğum destekçisi terimini kullanmaya başlasak çok sevineceğim. Bu işi yapan arkadaşlarımla da bunu sık sık konuşuyoruz. Doğum koçluğundan bahsetmek yaşanan deneyime bir nevi saygısızlık etmek oluyor aslında. Sanki herşey kendi doğallığıyla gerçekleşmiyormuş da ortada koçluk yapılması gereken bir durum varmış gibi. Zaten klasik hastane doğum ortamında koçluk yapmaya hazır birçok kişi de oluyor. Doğumhanede ‘Nefesini tut! Ikın! Hadi koçum yaparsın!’ gibi gereksiz birçok lafı hep bir ağızdan tekrarlayan bir kalabalık ister istemez mevcut. Doğum deskekçisi aslında bunlardan çok farklı birisi.
Peki nedir doğum destekçisinin görevi?
Bence doğum destekçisinin en temel görevi doğum yapan kadının ihtiyaç duyduğu kutsal ve mahrem alanı korumaya yardımcı olmaktır. Daha profesyonel anlamda (DONA’nın tanımı ile) doğum destekçisi anneye doğumdan önce, doğum sırasında ve hemen ardından fiziksel, duygusal ve bilgisel destek sağlayan bu konuda eğitimli profesyonellere denir. Yurtdışında yapılan araştırmalar doğum destekçilerinin katıldığı doğumların daha kısa ve daha az komplikasyonla gerçekleştiğini ve bu şekilde dünyaya gelen bebeklerin daha sağlıklı olduklarını ve daha iyi emebildiklerini gösteriyor.
Doğumunuza katılan bir doğum destekçisi neler yapar? Örneğin:
-Doğumunuzla ilgili planlarınızı yaparken sizi seçenekleriniz hakkında bilgilendirir ve seçimlerinizi destekler
-Doğumunuzun başından sonuna kadar sizinle birlikte olur (İş tanımı gereğince doktorunuz veya ebeniz bunu yapamaz. Zaten muhtemelen istemezsiniz de :))
-Genel hastane prosedürlerini anlamanıza ve bilinçli kararlar vermenize yardımcı olur
-Doğumun çeşitli süreçlerinde evde ve hastanede sizi fiziksel olarak rahatlatır. Mesela, özel masajlar yaparak, sizin için en rahat ve faydalı pozisyonlara girmenize yardımcı olarak, sizi duşa sokarak vs.
-Etrafınızdakilerle iletişiminizde bir aracı olarak rol alıp, ihtiyacınız olan sükuneti korumanıza yardımcı olur
-Bu yoğun deneyim içerisinde sukunetini koruyarak kendinize olan güveninizi artırır, herşey yolunda giderken herşeyin yolunda gittiğini farketmenizi sağlar
-Eşinize destek olup, onun istediği oranda doğum deneyiminize katılmasına yardımcı olur
-Ve saymakla bitmeyecek daha birçok farklı destek sağlayarak o gün sizin anneniz olur...
Doğum destekçisi bir sağlık çalışanı, bir ebe veya bir hemşire değildir. Türkiye’de bu konuda bir kavram karmaşası da yaşanıyor maalesef. Doğum destekçisi elbette doğum fizyolojisi hakkında bilgilidir; bu konuda eğitim almıştır ve birçok doğuma katılmıştır. Ancak doğum destekçisi asla annenin sağlığından sorumlu değildir; bu konuda sorumluluk almamalıdır. Bu görev annenin doktoruna veya – ülkemizde nadiren – ebesine aittir. Elbette bir ebe veya doktor da doğum destekçisi olabilir ama bunun için özel bir eğitim görmelidir. Her ebe veya doktor doğum destekçisi olamaz.
Doğum destekçiniz eşiniz veya bir yakınınız da olabilir. Doğumunuzda yanınızda kimin olacağını seçerken kimin daha sakin kalabileceğini sorabilirsiniz kendinize. Sizce o gün kimin gözlerinde acıma veya üzüntü değil de ‘Herşey yolunda gidiyor. Çok iyi başediyorsun.’ mesajını göreceksiniz?
Eğer doğumunuzda profesyonel bir doğum destekçisi istiyorsanız bu kişiyi çok özenle seçmenizi öneririm. Doğum ortamınızın nasıl olacağını o gün orada bulunan kişiler çok etkiliyor.
Profesyonel doğum destekçisi elbette bu konuda eğitimli olmalıdır. Ama bütün bunlardan belki de daha önemlisi doğum destekçisinin nasıl birisi olduğudur. Dr. Michel Odent’in de dediği gibi ‘Eğitimle doğum destekçisi olunmaz, doğum destekçisi sadece olunur.’
Nasıl biridir bu doğum destekçisi?
-Kadının bedenine ve doğumun mahremiyetine saygılıdır,
-Meditatiftir, anda olmak konusunda rahattır ve tüm varlığını doğumunuza getirebilir,
-Objektiftir ve sizin seçimlerinize saygılıdır; kendi tercihlerinin sizin doğumunuzu etkilemesine izin vermez,
-Kendi enerjisinin ve doğum ortamına olan etkisinin farkındadır,
-Kendi içsel çalışmalarını yapmıştır ve doğumunuza getirdiği ‘bagajın’ farkındadır,
-Yargılamaz,
-Hassastır,
-Sakindir,
-Ve herşeyden önemlisi sizin yanında kendinizi rahat hissettiğiniz biridir.