Epidural ile Doğum
Temmuz 2010
Normal doğum denince ülkemizde genellikle epidural ile vajinal doğum anlaşılıyor. Hem doktorlar hem de anne adayları için böyle.
Epidural ile doğum çoğunlukla savunulduğu gibi tamamen zararsız mı? Bu modern zamanlarda doğumu ağrısız yapmanın bir yolu bulunmuşken ağrı çekmek saçmalık mı? Ya da amaç hiçbir ağrı kesici kullanmadan yapılan tamamen doğal bir doğum mu? Bunların hangisi doğru?
Öncelikle doğal doğum tercihinde bulunan, yani gerekmedikçe hiçbir müdehalenin yapılmadığı bir doğum ortamı isteyen bir anne adayı bu süreçte destekle bunu elde edebilirse kendini çok başarılı ve tatmin olmuş hissediyor. "Erkekler güçlü, kadınlar dayanıklıdır" ilkesindeki dayanıklılık burada kendini ortaya koyuyor ve kadın dayanıyor. "Bunu yaptıysam, bu zorluğu aştıysam, herşeyi yapabilirim, aşabilirim" diyor sonunda. Bu başarı hissinin yanında bu süreçten zevk alan bir çok kadın da var. Doğum kasılmalarını ağrı olarak değil çok yoğun bir his olarak tanımlıyorlar. Bu kadının gücü ve bunu onun elinden almamak gerekiyor. Kadına kendi gücünün sınırlarını zorlaması için destek olunabilir ancak. Eninde sonunda da bu onun başarısı ve onun eseri oluyor.
Bir doğumda anne 7-8cm’lerde çok yorulmuştu. Doktoru çok ufak bir dozla anneyi dinlendirmek istedi. Gelen anestezi uzmanı çok bilmiş bir şekilde kasılmanın ortasında anneye "Bakın acı çekiyorsunuz. Ne gereği var? Biz böyle olmasını istemiyoruz." diyince kasılmasının içinden anne öfkeli gözlerle adama bakıp "Doğuruyorum ben." dedi. Sonrasında da doktoru saygısızlıkla suçladı haklı olarak. Bu yaygın birşey. Anne adayının yakınları da dahil "Bak bu epidurali al. Hem sen kurtul hem biz kurtulalım." yaklaşımında olabiliyor. Annenin tercihlerinin desteklenmesi çok önemli. "Al kurtul" annenin gücünü elinden almak anlamına geliyor çünkü. Bu arada başta epidural tercih etmeyen bir anne adayı doğumun sonlarına doğru fikrini değiştirebilir. Belki kasılma arasında bir daha sormak, sonuna geldiğini ve çok iyi gittiğini hatırlatmak, bir kaç kasılma daha geçirmeye çalışıp ondan sonra yeniden isteğini değerlendirmeyi teklif etmek en azından tercihlerini desteklemek anlamında yapılabilecek adımlar olabilir. Sonuçta gereken anneye ve doğum ortamına saygı.
Bunun yanında epidural müdehaleli bir doğum diğer bütün müdehalelerin kullanılma riskini artıyor. Erken dönemde yapılırsa epiduralin doğumu yavaşlatma riski oluyor. Bu durumda anneye suni sancı verilmeye başlanıyor. Suni sancının bebeği strese sokma riski oldu için anne sürekli monitöre bağlanıyor, sancılar ve bebeğin kalp ritmi izleniyor. Ayrıca epiduralli bir doğumda anne tamamen uyuşturulursa bebeğin inişini ve itmeyi hissetmediği için bütün bu süreç yönlendiriliyor. Yani anne doğal olarak ıkınma hissi geldiğinde değil de makinada hareketleri gören sağlıkçıların yönlendirmesiyle ıkınıyor. Ikınma hissederek ve doğal olarak yapılmayınca annenin bebeği yönlendirmesi zor oluyor. Bebek zorlanmaya ve itilmeye devam ediyor. İlaçların ve bu stresin etkisinden bebeği çabucak çıkarmak için anneye epizyo yapılıyor, karnına bastırılıyor ve bebek vakumla çekiliyor. Eğer bu süreçte bir noktada bebeğin kalp seslerinde bozulma sürekli hale gelirse anne acil sezaryene alınıyor. Tabii ki bütün bunlar epiduralin riskleri. Yani mutlaka olmuyor. Ama burada saydığım müdehaalelerin epiduralli bir doğumda kullanılma oranları çok daha fazla. Yani bir avuç kartopu yuvarlanıp koca bir çığa dönüşebiliyor.
Epidural ile doğum tabii ki bir tercih ve doğru kullanıldığında gerekli ve güzel bir müdehale aynı zamanda. Evet, sonuçta bir müdahale ama korku dolu ve travmatik bir doğumdansa kesinlikle tercih edilebilecek bir müdahale. Doğuma hazırlık eğitimlerinin babası Dr. Reed’e göre doğumda korku-stress-ağrı kısır döngüsü doğumda yaşananların en büyük sorumlusu. Bu kısır döngü içerisinden "korku" faktörünü çıkarabilirsek doğumun rahat, hatta ağrısız olması bile mümkün. Bunun için de doğumdan önce eğitimlere katılmak ve rahatlama teknikleri çalışmak işe yarar diyor Dr. Reed. Bunlara rağmen korku faktörü elemine edilemiyorsa ağrı kesicileri kullanmak yerinde olur diye ekliyor. Yani bir standart olarak sunmamak gerekiyor ağrı kesicileri.
Eğer anne epiduralli bir doğum istiyorsa epidurali destekliyorum ama daha doğal bir süreç beklentisi varsa onu da destekliyorum. Epidural olmadan da yapılabilecek bir çok ağrı ile başetme yöntemi var ve tabii bu da ayrı bir yazı konusu.
Sonuç olarak epiduralin karşısında da değilim, savunucusu da değilim . Önemli olan anne adaylarına epiduralin eksileri ve artılarıyla anlatılması. Bu bütün hasta-doktor-tedavi üçgeninde aynı şekilde olmalı; sadece epidural kullanımı ile ilgili değil tabii ki. Sağlık sektöründen destek almak isteyen kişilere (hasta demek istemiyorum çünkü normal şartlarda hamilelik ve doğum vücudun doğal birer işlevi, birer hastalık değil) yapılacak uygulama hakkında her yönüyle bilgilendirme yapmak ve sonrasında da seçimleri konusunda destek olmak sağlıkçıların görevi olduğu kadar hizmeti alanların da temel hakkı.
En iyisi ya da doğrusu herkes için farklı. Sizin kendiniz için en iyisini bulmanızı ve mutlu olmanızı diliyorum.
Nur Sakallı
Doğum Eğitmeni ve Doula